Πριν αναρωτηθείτε ποιοι τρελοί ανοίγουν μαγαζί εν μέσω οικονομικής κρίσης, πριν απορήσετε με την επιλογή του δρόμου, της γειτονιάς και της δραστηριότητας, έχουμε να σας πούμε, πως αυτός ο χώρος είναι η δική μας απάντηση και πρόταση σε μια καθημερινότητα που παράγει, καταναλώνει, πετάει, μολύνει, πλήττει και γίνεται όλο και πιο μονότονη και ομοιόμορφη. Το εγχείρημα μας δεν είναι απάντηση στην οικονομική κρίση του συστήματος. Ο «Σκόρος» είναι μια πρόταση δημιουργικής αντίστασης, μια δομή αλληλέγγυας οικονομίας, που συναντώντας αντίστοιχες αντιστάσεις θέλει να δημιουργήσει τις βάσεις για μια άλλη κοινωνία.
Αυτό εδώ δεν είναι ένας χώρος καινούριος. Ο «Σκόρος» είναι το χαριστικό παζάρι του Σπόρου που μετακόμισε στο δικό του αυτόνομο χώρο. Η ενασχόληση στο «Σπόρο» με το εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο οδήγησε τον προβληματισμό στην καρδιά της αναπαραγωγής της εμπορευματικής μας κοινωνίας, την κατανάλωση. Η κριτική στην υπερκατανάλωση ήρθε σαν φυσική συνέχεια των προβληματισμών και προσπαθειών για την δημιουργία δομών αλληλέγγυας οικονομίας. Μιας οικονομίας που δεν θα παράγει ανάγκες για να κερδίσουν κάποιοι ανεξάρτητα από το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος. Μιας οικονομίας όπου θα δίνει αξία στις πρακτικές του δώρου, του μοιράσματος, της ανταλλαγής. Μιας οικονομίας που δεν θα βασίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπων και φύσης. Μιας οικονομίας που θα στοχεύει στην κοινωνική δικαιοσύνη.
Το χαριστικό παζάρι μετακόμισε, γιατί δε χώραγε στο μικρό πατάρι καθώς πλαισιώθηκε, αγκαλιάστηκε και προχώρησε από όλους και όλες εμάς είτε ως διαχειριστές του είτε ως χρήστες του, ή και κυρίως όλα αυτά μαζί. Χρειάστηκε να έρθουμε σε μεγαλύτερο χώρο γιατί αυτά τα δύο χρόνια καινούριες ιδέες ανταλλαγής, μοιράσματος, αλληλεγγύης και δημιουργίας γεννήθηκαν και καρποφόρησαν. Συνεχίζουμε λοιπόν και σας καλούμε να συνεχίσουμε μαζί. Πρώτα όμως ας ξαναθυμηθούμε τους λόγους δημιουργίας και ύπαρξης αυτού που αποκαλούμε χαριστικό παζάρι.
Ας σκεφτούμε τα ρούχα που ανταλλάσσαμε με τις/τους φίλες/ους μας. Ας θυμηθούμε τα ρούχα των μεγαλύτερων αδελφών, ξαδέλφων που περνούσαν σε εμάς. Τα άχρηστα ρούχα που κρέμονται στις ντουλάπες μας, που γεμίζουν τα συρτάρια μας γιατί τα βαρεθήκαμε αλλά λυπόμαστε να τα πετάξουμε. Τα μπλουζάκια, παντελόνια, φούστες, κινητά, i-pod, γυαλιά ηλίου που αγοράζουμε κάθε σεζόν που τα φοράμε για δύο μήνες και μετά καταλήγουν σε ένα συρτάρι.
Ας σκεφτούμε τα χρήματα που ξοδεύουμε κάθε χρόνο για όλα αυτά. Σε πόσες ώρες δικής μας εργασίας αντιστοιχούν. Ας σκεφτούμε τις καταχρεωμένες κάρτες μας, τα δάνεια που πληρώνουμε με τόσο κόπο.
Ας σκεφτούμε ακόμα ποιοι κατασκευάζουν όλα αυτά τα ομοιόμορφα, φτηνά, σχεδόν μιας χρήσης προϊόντα. Συνήθως είναι παιδιά και γυναίκες που δουλεύουν σε απάνθρωπες συνθήκες, με εξευτελιστικά μεροκάματα και εξοντωτικά ωράρια.
Ας σκεφτούμε την ενέργεια που απαιτείται για να φτάσουν σε εμάς αυτά τα προϊόντα που κατασκευάζονται στον τρίτο κόσμο.
Ας σκεφτούμε τα σκουπίδια που δημιουργούν όλα αυτά τα άχρηστα πράγματα που εμείς βαρεθήκαμε, και που κάποια στιγμή θα καταλήξουν στη χωματερή.
Και ελάτε να δούμε πιο σοβαρά την πρότασή μας.
Το παζάρι μας δεν είναι φιλανθρωπικό. Δε χρειάζεται να είστε φτωχός, άτομο με μειωμένη αγοραστική δύναμη. Η επαναχρησιμοποίηση και η μεταποίηση δεν είναι ούτε μειονέκτημα ούτε μιζέρια. Είναι αντίσταση και μάλιστα δημιουργική σ’ έναν πολιτισμό που δίνει αξία στο περιτύλιγμα αλλά χάνει την ουσία. Η πρότασή μας, μάς αφορά όλους. Έχει να κάνει με την αμφισβήτηση της κατανάλωσης, την απόρριψη του δόγματος καταναλώνω άρα υπάρχω, κατανάλωση = ευτυχία = πληρότητα.
Το παζάρι μας είναι αλληλοχαριστικό, είναι αλληλέγγυο, είναι αντικαταναλωτικό.
Το παζάρι μας αφορά όλους είτε από τη θέση εκείνης που προσφέρει, είτε από τη θέση εκείνου που δέχεται, και ακόμα καλύτερα και από τις δύο θέσεις μαζί. Αυτό που εμάς ενδιαφέρει δεν είναι πρωτίστως και κυρίως το περιεχόμενο της ντουλάπας σας κάθε που αλλάζει η σεζόν. Δεν μπορούμε και δε θέλουμε να διαχειριστούμε ρούχα, παιχνίδια, βιβλία και λοιπά αντικείμενα που λυπάστε να τα πετάξετε αλλά και δεν ξέρετε που να τα δώσετε. Εν ολίγοις δεν είμαστε η «εναλλακτική εκκλησία» που κάνει διανομές σε φτωχούς και λοιπούς αναξιοπαθούντες.
Κάτι τέτοιο είναι ασύμβατο, με τη δράση μας και τα πιστεύω μας. Θέλουμε να σας έχουμε συνένοχους στην επαναχρησιμοποίηση, στην προσφορά, στα μικρά πλήγματα που μπορεί να καταφέρουμε όλες και όλοι μαζί στο αέναο κυνήγι των όλο και πιο πολλών προϊόντων, της όλο και μεγαλύτερης κατανάλωσης, της όλο και μεγαλύτερης εκμετάλλευσης.
Θέλουμε να σας έχουμε συνένοχους στην ανταλλαγή και την προσφορά χρόνου, ιδεών και πρακτικών που ίσως καταφέρουν να μας κάνουν να δώσουμε και να πάρουμε στα πλαίσια της μη διαμεσολάβησης και εμπορευματοποίησης.(π.χ. ανταλλάσω μαθήματα αγγλικών με babysitting, καθάρισμα σπιτιού με κούρεμα, κλπ. κλπ.)
Ψάξτε! Θα βρείτε πράγματα που κάποιοι βαρέθηκαν και που εσείς μπορεί να χρειάζεστε.
Φέρτε μας ό ,τι δε χρησιμοποιείτε. Μπορεί να χρειάζεται σε κάποιον άλλο.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με άλλο τρόπο, να μεταποιηθεί.
Ελάτε να σκεφτούμε αν μπορούμε να δημιουργήσουμε δίκτυα ανταλλαγής δράσεων, να μοιραστούμε γνώσεις, και εμπειρίες. Δε θα ήταν π.χ. πολύ ωραίο αν κάποιος μας μάθαινε να ράβουμε, ή αν κάποια άλλη μας έδειχνε πώς να μεταποιούμε ένα έπιπλο, ένα ρούχο, ένα αντικείμενο;
Γνωρίστε το χώρο μας, κρεμάστε τα ρούχα που φέρατε, προβάρετε αυτά που θα πάρετε, τοποθετήστε τα αντικείμενα, πάρτε καινούρια.
Δημιουργήστε κι εσείς ανάλογα δίκτυα. Με τους φίλους, τους συναδέλφους, τους συγγενείς σας. Δε χρειάζεται απαραίτητα χώρος. Μόνο η πληροφορία. Εκατοντάδες χώροι στο διαδίκτυο, χαρίζουν και ανταλλάσσουν προϊόντα. Δημιουργήστε ένα δικό σας, συμμετέχετε στους ήδη υπάρχοντες.
Η κατανάλωση δεν έχει να κάνει μόνο με την αγοραστική μας δύναμη (ξοδεύω όσα έχω). Είναι ένα διαρκές κυνήγι μιας απατηλής ευτυχίας. Είναι η ψευδαίσθηση ότι είσαι κάποιος άλλος που ανταποκρίνεται σ’ ένα συγκεκριμένο και σύντομης λήξης πρότυπο. Είναι εκείνη η ανθρώπινη-κοινωνική-οικονομική δραστηριότητα που μας κάνει όλους ίδιους, με τα ίδια ρούχα, αξεσουάρ, σπίτια, συμπεριφορές, από τη μεγαλύτερη πόλη στο μικρότερο χωριό του πρώτου κόσμου.
Είναι η δική μας συμβολή στη μόλυνση του πλανήτη, στην εξάντληση των φυσικών πόρων, στην εξαθλίωση του τρίτου κόσμου. Είναι η δική μας συμβολή στις ατέλειωτες ώρες δουλειάς, έλλειψης ελεύθερου χρόνου, ανθρώπινης επαφής.
Δε θεωρούμε την πρότασή μας ένα είδος πανάκειας για τα παραπάνω. Πιστεύουμε όμως πως είναι ένα βήμα. Είναι μια δημιουργική αντίσταση στη μονότονα καταναλωτική μας κοινωνία, είναι ένας τρόπος αμφισβήτησης των κυρίαρχων οικονομικών σχέσεων μέσα από την καθημερινή μας πρακτική. Είναι ένα πείραμα, σε πραγματικές συνθήκες, ανίχνευσης των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους μπορούν να γίνουν τα πράγματα. Είναι μια προσπάθεια ανάδειξης αξιών όπως ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η δικαιοσύνη, η αυτοοργάνωση οι οποίες μπορούν να δομήσουν την καθημερινότητά μας. Αυτός ο διαφορετικός τρόπος οικονομικών σχέσεων που ανιχνεύουμε μπορεί να αναπτυχθεί μόνο στα πλαίσια μιας άλλης οικονομίας, μιας άλλης κοινωνίας.
Αμφισβητώντας στην πράξη την αέναη κατανάλωση, απελευθερωνόμαστε από το σύστημα που τη δημιουργεί. Από τον ατέρμονα κύκλο της ανάπτυξης, της παραγωγής, του κέρδους, της εκμετάλλευσης.